Nieletnim sprawcą jest osoba, która w chwili popełnienia czynu karalnego ma ukończone 13, ale nie skończyła jeszcze 17 lat. W przypadku poniżej 13 roku życia, czyn karalny traktowany jest jako przejaw demoralizacji.
Policyjne statystyki, dotyczące przestępczości wśród nieletnich, są niepokojące. Czyny karalne z udziałem małoletnich stanowią około 9 procent wszystkich zdarzeń kryminalnych. Liczbą popełnionych przestępstw, chłopcom nie ustępują dziewczęta. - Sprawcy są nie tylko coraz bardziej agresywni, ale i coraz młodsi – mówi Kamila Siedlarz z żorskiej komendy. - Zdarza się, że jedna osoba popełnia kilka czynów karalnych lub w przestępstwie uczestniczy kilka osób, stąd liczba czynów nie jest równa liczbie sprawców. I tak, w 2009 roku, 128 nieletnich dopuściło się 105 aktów przestępczości. Pięć przypadków dotyczyło posiadania narkotyków, 23 rozbojów i wymuszeń dopuściło się 22 nieletnich. Do bójki i pobicia doszło 12 razy, łącznie uczestniczyło w nich 28 sprawców. Policja zanotowała siedem przypadków uszczerbku na zdrowiu, których dopuściło się sześciu małoletnich. Do kradzieży doszło 11 razy przez 15 nieletnich, włamania dopuściło się osiem razy łącznie 14 osób. Dwukrotnie nieletni uczestniczyli w kradzieży samochodu i ośmiokrotnie w zniszczeniu mienia. W 2009 roku, policjanci zatrzymali także jednego nietrzeźwego kierującego.

W zeszłym roku w policyjnej kartotece znalazło się 97 małoletnich przestępców, którzy dopuścili się łącznie 111 czynów karalnych. Do przestępstw narkotykowych za sprawą sześciu nieletnich doszło 11 razy. Rozbojów dopuściło się 10 osób, siedmiokrotnie. Sześć razy zanotowano pobicia, z udziałem 14 sprawców. Uszczerbek na zdrowiu zarzucono siedmiu osobom, przez cały rok było dziewięć takich przypadków. Kradzież popełniło 20 nieletnich, aż 26 razy. W 2010 roku było siedem kradzieży z włamaniem, w których udział brało ośmiu sprawców. Za 9 przypadków zniszczenia mienia odpowiedziało 11 małoletnich sprawców.

- Przestępczość nieletnich rośnie. Nie są to duże różnice, ale jednak widoczna jest tendencja wzrostowa – zaznacza Kamila Siedlarz. Czynów karalnych dopuszcza się też coraz więcej dziewczyn. Młodzież często za pomocą komunikatorów internetowych i sms-ów dopuszcza się gróźb, nie zdając sobie sprawy, że są one karalne. W zeszłym roku policja odnotowała 19 takich gróźb. Powyższe sprawy znalazły swój finał w Sądzie Rodzinnym i Nieletnich. Każdy przypadek rozpatrywany jest indywidualnie, sąd bierze pod uwagę różne okoliczności. Wobec nieletniego sprawcy zastosowany może być środek wychowawczy w postaci pouczenia, nadzoru kuratora, a także umieszczenie w ośrodku szkolno-wychowawczym lub w zakładzie poprawczym. W przypadku osób poniżej 13 roku życia, do sądu trafia wniosek o wszczęcie postępowania o demoralizację. W zeszłym roku, policjanci skierowali 149 takich wniosków.

Do aktów przemocy, wymuszeń i gróźb dochodzi często na terenie lub w pobliżu szkół, dlatego powodzenie działań prewencyjnych, podejmowanych przez mundurowych, w dużej mierze zależy od pedagogów i rodziców. Spotkania zainicjowane przez policjantów do spraw nieletnich, mają na celu wypracowanie wspólnych metod współpracy w sytuacjach zagrożenia dzieci i młodzieży przestępczością oraz demoralizacją. Patrycja Cieślak-Starowicz

Podziękowania dla pani Kamili Siedlarz za pomoc w przygotowaniu materiału.