W krótkim czasie w mieście pojawiły się cztery skepy ze szkodliwymi środkami – przy ul. Szeptyckiego, Bankowej, Klimka i Boryńskiej. Mimo że prawo nie zabrania sprzedaży dopalaczy, wiadomo, że substancje te stanowią zagrożenie nie tylko dla zdrowia, ale i życia zażywających je osób. Radni postanowili więc ograniczyć możliwość zakupu dopalaczy – w szczególności osobom nieletnim. Było to możliwe, ponieważ zgodnie z Ustawą o Samorządzie Gminnym, jeżeli dane zagadnienie nie jest uregulowane odrębnymi przepisami, a jest to niezbędne dla ochrony życia lub zdrowia, zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego, rada miasta może wystosować odpowiednią uchwałę. Problem dopalaczy był w tym przypadku taką kwestią.

Walkę z dopalaczami rozpoczął również polski rząd. Sobotnie działania w Żorach doprowadziły do zamknięcia sklepów przy ulicach Boryńskiej i Klimka. Inspektorzy sanepidu z Katowic w asyście żorskich policjantów dostarczyli pracownikom sklepów z dopalaczami decyzje, po czym zamknęli i ostemplowali lokale. Pozostałe sklepy – przy Szeptyckiego i Bankowej policjanci wciąż monitorują. - W sobotę nie zastano nikogo w tych sklepach, lokale były zamknięte. Procedura wymaga dostarczenia decyzji przez Inspektorat. Dopiero wtedy mogą być wykonywane dalsze czynności – wyjaśnia Kamila Siedlarz z KMP. Policjanci będą obserwować te miejsca do czasu pojawienia się sprzedawców i przyjazdu inspektorów. - Działania będą prowadzone dotąd, aż zamkniemy wszystkie sklepy z dopalaczami – zapewnia rzecznik.

Policjanci przez weekend zatrzymali także osoby, u których znaleźli narkotyki. W sobotę Grupa Szybkiego Reagowania przeszukała na ul. Rybnickiej 21-letniego mieszkańca powiatu pszczyńskiego, który posiadał przy sobie 5 gramów amfetaminy. Wczoraj tuż po 17.00 funkcjonariusze z GSR zatrzymali na ul. Boryńskiej 21-latka z Żor. W wyniku przeszukania znaleźli u niego 0,5 grama metaamfetaminy. Do aresztu trafiło też wczoraj pięć osób w wieku od 17 do 20 lat, zatrzymanych przez policjantów z ogniwa patrolowego. W ich samochodzie stróże prawa znaleźli podczas kontroli 0,5 grama marihuany.

Dopalacze, z j.ang. - smarts, legal highs, boosters, to, mówiąc w skrócie – "alternatywne narkotyki". W mniejszym lub większym stopniu oddziałują one na układ nerwowy, zazwyczaj działając podobnie do kokainy lub amfetaminy. W asortymencie sklepów kolekcjonerskich pojawiają się specyfiki o działaniu stymulującym, relaksującym, ale także psychodelicznym czy halucynogennym.

- Te środki nie posiadają żadnego atestu, ludzie, którzy nimi handlują, nie biorą pod uwagę, jakie spustoszenia mogą one powodować w organizmie – mówi Bogusław Reszka z Punktu Konsultacyjnego ds. Narkomanii w Żorach. - Zdarzają się przypadki uzależnienia od dopalaczy, zazwyczaj są one zażywane w połączeniu z narkotykami, a to bardzo niebezpieczne.

Jednym z najpopularniejszych dopalaczy jest mefedron. Substancję sprzedaje się najczęściej w formie białego proszku, tabletek lub pigułek. Wywołuje euforię, pobudzenie, zwiększa chęć rozmowy i otwartości, halucynacje, uczucie odrealnienia. Niepożądane efekty, które mogą wystapić po zażyciu mefedronu to m.in. zgrzytanie zębami, szczękościsk, oczopląs, bóle i zawroty głowy.

Inny popularny środek, BZP (N-benzylopiperazyna), działa podobnie do amfetaminy, choć 10 razy słabiej. Występuje najczęściej w postaci tabletek lub kapsułek. Może wywoływać wiele niepożądanych skutków, m.in. bóle brzucha, nudności, wymioty, bóle głowy, stany lękowe, dezorientacja.

Wśród tzw. naturalnych dopalaczy, jednym z najczęściej zażywanych jest fly agaric, czyli suszony kapelusz muchomora czerwonego. Żucie świeżych lub wysuszonych owocników, a także wypijanie z nich wywaru, wywołuje stan upojenia alkoholowego. Dodatkowo występują halucynacje, przygnębienie lub nadmierne uspokojenie, czasem pobudzenie, napady szału, rozdrażnienie, wściekłość, biegunka, wymioty, zaburzenia równowagi.

Argyreia nervosa, czyli powój hawajski zawiera substancję o nazwie LSA, będącą odpowiednikiem LSD. Działanie LSA jest 10-50 razy słabsze od LSD, mimo to substancja wywołuje skutki takie jak: nadwrażliwość na światło, silne halucynacje, możliwy jest także efekt "widzenia przez skórę" u siebie i u innych, silna potrzeba masowania i rozciągania mięśni, trudność usiedzenia na miejscu. Po zażyciu LSA moga wystąpić bardziej przygnębiające i depresyjne efekty niż po LSD, a efekty odurzające trwają od 4 do 14 godzin. Kolejne dawki powoju mogą wywoływać diametralnie różne objawy – od przyjemnego, narkotycznego odurzenia po ciężkie koszmary.

Bardzo silne działanie halucynogenne ma również szałwia wieszcza, którą zażywa się w formie ekstraktów lub skrętów. Substancje w niej zawarte powodują brak kontroli nad zachowaniem, trudności w poruszaniu się, urojenia, stany podobne do psychozy. Zażywanie jej przez dłuższy czas może również wywoływać choroby psychiczne.

Co zrobić, by nasze dziecko nie sięgnęło po dopalacze lub inne niebezpieczne środki? - Oczywiście nawet w bardzo kochającej się rodzinie nie ma gwarancji, że dziecko nie będzie chciało spróbować środków odurzających – mówi Bogusław Reszka. - Jednak jeśli rodzice mają dobre relacje z dziećmi, dużo rozmawiają, wyznaczają granice, to ryzyko bardzo się zmniejsza. Budowanie wartości w rodzinie to klucz do tego, aby dziecko nie sięgało po narkotyki czy dopalacze. Pamiętajmy, że nie wystarczy zapewnić dzieciom ubrania, pożywienia i dachu nad głową. Najważniejsza jest miłość, zrozumienie. Dziecko musi czuć, że zawsze może liczyć na rodziców i nawet, jeśli popełni błąd, może im o tym powiedzieć – dodaje. Ola Kowol, Patrycja Cieślak-Starowicz

na zdj. Zatrzymanie 21-latka, który posiadał przy sobie 0,5 grama metaamfetaminy - ul. Boryńska, 3 października.